EKG (elektrokardiografiya) — bu yurakning elektr faolligini qayd qilish usuli bo'lib, yurak kasalliklarini aniqlashda ishlatiladi.

EKG: Elektrokardiografiya yurak salomatligiga kalit

Elektrokardiografiya (EKG) — bu yurak-qon tomir kasalliklarini tashxislashda eng keng tarqalgan, oddiy va ma'lumotli metodlardan biridir. EKG yordamida yurak holatini baholash, uning ishlashidagi turli buzilishlarni aniqlash, shuningdek, jiddiy kasalliklarning rivojlanishining oldini olish mumkin. Ushbu protsedura yurakning elektr faolligini qayd etishga asoslangan bo'lib, bu uning ritmi, tezligi va o'tkazuvchanligini aks ettiradi.

EKG — aritmiya, ishemik yurak kasalligi (IYK), miokard infarkti va boshqa ko'plab kasalliklarni tashxislashda asosiy metod hisoblanadi. Ushbu usul rejalashtirilgan holatlarda va favqulodda holatlarda keng qo'llaniladi.

EKG qanday ishlaydi?

Yurak elektr impulslari ishlab chiqaradi, ular yurakning qisqarishlarini boshlaydi. Ushbu impulslar maxsus o'tkazuvchi yo'llar orqali tarqalib, atriyalar va qorinchalarning ritmik qisqarishini keltirib chiqaradi. EKG apparati bu elektr signalini terining yuzasida joylashgan elektrodlar orqali ushlab, uni grafik shaklida qayd etadi.

EKG yozuvi shifokorga quyidagi ma'lumotlarni taqdim etadi:

• Yurak urishining tezligi (YUT);
• Yurak ritmining tartibga solinishi;
• Elektr signalining o'tkazuvchanligi;
• Yurak muskulasida ishemik yoki nekrotik zonalar mavjudligi.

EKG o'tkazish uchun ko'rsatmalar

EKG profilaktik maqsadlarda ham, ayrim simptomlar yoki kasalliklarni tashxislash uchun ham tayinlanadi. Asosiy ko'rsatmalar quyidagilardir:

1. Profilaktika:

• 40 yoshdan katta bemorlar uchun muntazam tekshiruv;
• Yurak-qon tomir kasalliklari uchun xavf ostidagi shaxslar (gipertenziya, diabet, semirish, chekish);
• Amaliyotdan oldin yurak holatini baholash.

2. Simptomlar tashxislash:

• Ko'krakda yoki ko'krak suyaklarida og'riq;
• Yurak urishining tezlashishi yoki sekinlashishi;
• Jismoniy mashqlar yoki dam olishda nafas qisilishi;
• Bosh aylanishi, kuchsizlik yoki hushdan ketish;
• Yurak yetishmovchiligi tufayli qo'llarda yoki oyoqlarda shish.

3. Holatni monitoring qilish:

• Yurak-qon tomir kasalliklarini davolash samaradorligini baholash;
• Miokard infarkti o'tganidan so'ng holatni nazorat qilish;
• Yurak faoliyatiga ta'sir qiluvchi dorilarni tasvirlash.

EKG turlari

Elektrokardiografiya turli formatlarda o‘tkazilishi mumkin, bu esa tadqiqotning maqsadiga va bemorning holatiga bog‘liq:

1. Standart EKG

Bu asosiy tekshiruv bo'lib, elektrodlar ko'krakka, qo'llarga va oyoqlarga joylashtiriladi. Protsedura bir necha daqiqa davom etadi va yurakning umumiy holatini baholash imkonini beradi.

2. Holter monitoringi

Bu sutkalik EKG yozuvi bo'lib, kun davomida ritm buzilishlari va ishemik o'zgarishlarni aniqlashga yordam beradi. Bemor portativ registratorni taqib yuradi, u 24-48 soat davomida yurakning elektr faolligini qayd etadi.

3. Stress test (yuklangan EKG)

Bu yurakning jismoniy yuklamada qanday ishlashini baholash uchun o‘tkaziladi (masalan, yugurish tasmasi yoki velotrenajorda). Ushbu test yurakda yashirin ishemiyani yoki qon ta'minotidagi muammolarni aniqlashga yordam beradi.

4. Telefonda EKG

Bemorning EKG ma'lumotlarini shifokorga telefon yoki internet orqali uzatishga imkon beradi. Bu ayniqsa, yurak kasalliklari bilan og'rigan bemorlar uchun foydalidir.

EKG'ga tayyorgarlik

Protseduraga tayyorgarlik oddiy bo'lib, ba'zi tavsiyalarni amalga oshirishni talab qiladi:

• Tadqiqotdan bir soat oldin jismoniy faoliyatdan saqlaning;
• Protsedura kuni kafein, kuchli choy va alkogolni iste'mol qilishdan qoching;
• Tinchlanishga va xotirjam bo'lishga harakat qiling, chunki stress natijalarga ta'sir qilishi mumkin;
• Komfortli kiyim kiyib boring, chunki elektrodlar ko'krak va oyoqlarga joylashtiriladi.

EKG qanday o'tkaziladi?

EKG protsedurasi tez, xavfsiz va og'riqsiz:

1. Tayyorlanish: Bemor yotib turadi, shifokor elektrodlarni o'rnatish joylarini tozalaydi.
2. Elektrodlarni joylashtirish: Maxsus elektrodlar ko'krak, qo'l va oyoqlarga joylashtiriladi.
3. Signalni qayd etish: EKG apparati yurakning elektr faolligini qayd etib, uni grafik tarzda namoyish etadi.
4. Yakunlash: Yozuv tugagach, shifokor elektrodlarni olib tashlaydi va natijalarni taqdim etadi.

Barcha protsedura 5–10 daqiqa davom etadi.

EKGning afzalliklari

EKG yurak-qon tomir kasalliklarini tashxislashda juda muhim vositadir, chunki uning ko'plab afzalliklari mavjud:

• Mavjudlik: Tadqiqot deyarli har qanday tibbiy muassasada amalga oshiriladi;
• Xavfsizlik: Protsedura hech qanday yon ta'sir ko'rsatmaydi va har qanday yoshdagi bemorlar uchun mosdir;
• Ma'lumotlilik: EKG kasalliklarni erta bosqichda aniqlash imkonini beradi;
• Tezlik: Tadqiqot natijalari deyarli darhol mavjud bo'ladi.

Xulosa

Elektrokardiografiya yurak-qon tomir kasalliklarini tashxislashda ajralmas qismdir. Uning mavjudligi, xavfsizligi va ma'lumotliligi tufayli EKG profilaktik tekshiruvlar va jiddiy kasalliklarni tashxislashda qo'llaniladi. EKGni muntazam o'tkazish yurak bilan bog'liq muammolarni erta bosqichda aniqlashga yordam beradi va davolanishni o'z vaqtida boshlash imkonini beradi, bu esa asoratlarning oldini olish va bemorning hayot sifatini oshiradi.